Kwasy tłuszczowe 18-węglowe

Przed Wami pierwszy szczegółowy post z cyklu o znanych i nieznanych kwasach tłuszczowych.

To co, na początek magiczna 18-tka? :)

Notacja C18 oznacza 18 atomów węgla w łańcuchu (czarne na obrazku), liczba po dwukropku ilość wiązań podwójnych (miejsce, gdzie łańcuch się "załamuje"), n w nawiasie to to samo co omega, lokalizacja "złamanego" wiązania. Wiązania podwójne są nietrwałe, im ich więcej, tym łatwiej cząsteczka ulega utlenieniu a sam olej się psuje, jełczeje.

Poza ostatnim przypadkiem - wszystkie wymienione tu kwasy mają taką samą liczbę atomów i taką samą masę - a jednak inne właściwości, nawet biorąc pod uwagę "głębokość" działania. Nasycony "długi wąż" płaszczy się na powierzchni skóry, jednonienasycony próbuje wepchnąć ogonek i umościć się w nierównościach terenu (łuski włosa, naskórek), czego już nie zrobi wielonienasycona pętelka, która jednak ułoży się inaczej niż wąż.

kwas stearynowy C18:0
Nasycony kwas tłuszczowy występujący w tłuszczach roślinych i zwierzęcych.
Znalazł zastosowanie w wielu produktach kosmetycznych, zwłaszcza w formie alkoholu tłuszczowego jak zagęstnik, stabilizator emulsji i emolient o właściwościach emulgujących.
Tłuszcze z dużą zawartością tego kwasu tworzą na skórze warstwę ochronną i zapobiegającą odparowaniu wody.

Skóra: sucha, wrażliwa
Włosy: bardzo suche, wymagające ochrony, zwłaszcza niskoporowate
Wnikanie: niewnikające, powlejakące
Stabilność (trwałość) tłuszczu - duża: rok do kilku lat
Potencjał komedogenny: wysoki

Jego największe stężenie znajdziemy tu:
masło illipe (45%),
masło kokum (42%),
masło shea (42%),
masło mango (39%),
masło kakaowe (33%),
masło cupuacu (31%),
olej kukurydziany (13%),
masło z mleka krowiego (11%).

kwas oleinowy C18:1 (n-9)

Występuje w wielu olejach roślinnych.
Jest to składnik niezbędny w diecie, chociaż ludzki organizm potrafi wytworzyć niewielkie ilości (np sebum).
Duże ilości kwasu oleinowego w diecie mają działanie prozapalne.
Jednocześnie oleje te są niezłą pożywką dla infekcji / przerostu naturalnie żyjących na skórze organizmów (Malassezia vel Pityrosporum)  - w wyniku "trawienia" przez nie oleju powstają wolne kwasy tłuszczowe, które mogą bardzo mocno podrażniać skórę. Nadmiar w/w organizmów jest związany wieloma przypadłościami, jak np. łupież tłusty i pstry, trądzik, ŁZS, drożdżyce, stany zapalne a nawet wysypki i zaskórniki itp. [klik]
Oleje z dużą zawartością  kwasu oleinowego poleca się w pielęgnacji skóry suchej i podrażnionej, ze względu na zgodność ze składem naturalnego sebum a co za tym idzie - świetną przyswajalność. W pielęgnacji skóry dojrzałej sprawdziły się jako odmładzające, wygładzające i przywracające jędrność.
Odradza się przy skórze trądzikowej i dotkniętej infekcjami grzybiczymi.

Skóra: sucha, podrażniona, atopowa; dojrzała; bez infekcji i skłonności do wyprysków
Włosy: każdy rodzaj, zwłaszcza bardzo suche i zniszczone; nie przy łupieżu tłustym
Wnikanie: pół-wnikające, wypełniające
Stabilność (trwałość) tłuszczu - średnia: kilka miesięcy do roku
Potencjał komedogenny: średni

Jego największe stężenia znajdziemy w olejach:
awokado (75%),
oliwa z oliwek (75%),
z orzechów laskowych (72%),
ze słodkich migdałów (70%),
z orzechów moringa (68%),
z orzechów makadamia (60%),
masło mango (46%), 
sezamowy (45%),
ryżowy (42%),
oraz w maśle z mleka krowiego (24%). 

kwas petrozelinowy C18:1 (n-12)
Występuje w pietruszce i kolendrze. Ma zastosowanie w kosmetyce jako środek łagodzący w produktach z kwasami AHA [klik]

kwas linolowy C18:2 (n-6), LA

Kwas LA należy do NNKT. Jest niezbędny dla procesu regeneracji i odnowy komórek ciała. Prawidłowy przebieg tego procesu wymaga równowagi kwasów omega3 i omega6. Nadmiar omega-6 sprzyja stanom zapalnym, ale osoby zdrowe nie muszą się tym martwić.
W produktach kosmetycznych LA okazuje się bezpiecznym i wszechstronnym składnikiem. Wzmacnia funkcje obronne naskórka, takie jak odporność na czynniki drażniące, alergeny, infekcje, grzyby i pomaga utrzymać nawilżenie. Łagodzi stany zapalne.
Bezpieczny w stosowaniu przy skórze z dermatozami (AZS, ŁZS, egzemy) oraz ze skłonnością do zaskórników i trądziku, nie nasila aktywnych infekcji i stanów zapalnych a wręcz je łagodzi i przyspiesza regenerację.

Skóra: każdy rodzaj, również problematyczna
Włosy: każdy rodzaj
Wnikanie: wnikające
Stabilność (trwałość) tłuszczu - średnia: kilka miesięcy do roku.
Potencjał komedogenny: niski

Jego największe stężenia znajdziemy w olejach:
z krokosza barwierskiego (78%),
z pestek winogron (71%),
z wiesiołka (70%),
z nasion słonecznika (67%),
z orzechów włoskich (60%),
konopny (57%),
z pestek dyni (57%),
z nasion bawełny (55%),
sojowy (53%),
sezamowy (46%).

kwas alfa-linolenowy C18:3 (n-3), ALA

Kolejny NNKT biorący udział w wielu procesach odbywających się w organizmie a nawet w mózgu. Bez niego prawidłowy rozwój i leczenie jest niemożliwe. Nie jest tak efektywny, jak kwasy omega-3 pochodzenia zwierzęcego, ale jego obecność w diecie jest również bardzo ważna. Dobroczynne działanie suplementacji np oleju lnianego daje widoczną poprawę zdrowia i samopoczucia w niedługim czasie.
W kosmetyce oleje z dużą zawartością ALA są wybawieniem dla skóry problematycznej: podrażnionej, przesuszonej, z trądzikiem, stanem zapalnym, egzemą, łuszczycą. Łagodzi i przyspiesza gojenie oparzeń. Zdarza się, że oleje z ALA powodują przesuszenie skóry bardzo suchej.

Skóra: każdy rodzaj, zwłaszcza problematyczna i podrażniona; niekoniecznie bardzo sucha
Włosy: każdy rodzaj, zwłaszcza przy infekcjach skalpu
Wnikanie: pół-wnikające
Stabilność (trwałość) tłuszczu - niska: do kilku miesięcy w lodówce.
Potencjał komedogenny: bardzo niski

Jego największe stężenia znajdziemy w olejach:
chia (64%),
perilla (58%),
z nasion lnu (55%),
z pestek dzikiej róży (33%),
rokitnika (32%),
z nasion truskawki ( 27%),
z nasion malin (22%),
z konopi (20%).

kwas gamma-linolenowy C18:3 (n-6), GLA

GLA należy do NNKT. Zwyczajowo suplementuje się oleje z GLA przy wielu przypadłościach, jednak dane o ich faktycznej skuteczności są niespójne. Największą popularność mają w terapii skóry suchej a nawet atopowej oraz w problemach natury kobiecej, jak rozregulowany cykl miesięczny, bolesne miesiączki itp.
GLA, mimo, że jest kwasem typu omega-6 ma działanie przeciwzapalne.
W odróżnieniu od suplementacji - zewnętrzne stosowanie olejów z GLA na skórę problematyczną daje szybką poprawę jej stanu. Dzięki działaniu przeciwzapalnemu szybko łagodzą podrażnienia. Koją i uspokajają skórę z dermatozami - AZS, egzema, łuszczyca, regulują proces złuszczania naskórka. Po aplikacji skóra staje się elastyczna i jędrna a nawilżenie utrzymuje się dłużej.

Skóra: każdy rodzaj, zwłaszcza problematyczna oraz dojrzała
Włosy: każdy rodzaj, zwłaszcza suche
Wnikanie: pół-wnikające, wypełniające
Stabilność (trwałość) tłuszczu - niska: do kilku miesięcy w lodówce
Potencjał komedogenny: bardzo niski

Jego największe stężenia znajdziemy w olejach:
z ogórecznika (22%),
z  nasion czarnej porzeczki (20%),
z wiesiołka (12%).

kwas rycynolowy C18:1 (n-9)

Podstawowy składnik oleju rycynowego (90%) to również kwas 18-węglowy, choć ma inną budową niż pozostałe kwasy tłuszczowe (dodatkowy "haczyk")..
Wewnętrznie olej stosuje się jako środek przeczyszczający (w jelitach wchodzi w reakcje chemiczne i powstają... mydła!). W dużych dawkach jest toksyczny.
Ma działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze. Jest skutecznym emolientem (zapobiega odparowaniu wody z naskórka).
Jest bardzo błyszczącym olejem, co sprawdzi się zwłaszcza na włosach i na ustach.
Zastosowań zewnętrznych oleju rycynowego jest tyle, ilu użytkowników. Wzmacnia paznokcie, zmiękcza suche pięty, zmniejsza wypadanie włosów. Przyspiesza porost rzęs, przyciemnia włosy. Przyspiesza gojenie niespodzianek.
Przez podobieństwo do sebum umożliwia OCM.
Nie nasila objawów trądziku, nie powoduje zaskórników.

Skóra: bez rozcieńczenia - miejscowo na wypryski, na paznokcie, skórę spękaną; rozcieńczony - każdy rodzaj skóry [OCM], niekoniecznie bardzo sucha
Włosy: rozcieńczony - każdy rodzaj, zwłaszcza łamliwe, z łupieżem, ze skłonnością do wypadania
Wnikanie: niewnikający, powlekający, wypełniający
Stabilność (trwałość) tłuszczu - wysoka: do roku i więcej
Potencjał komedogenny: bardzo niski

* * *

UWAGI
Zawartość kwasów tłuszczowych w olejach jest orientacyjna i może przybierać inne wartości zależnie od rodzaju oleju, pochodzenia nasion, sposobu uzyskania oleju itp.

W olejach naturalnych kwasy tłuszczowe zazwyczaj występują w postaci trójglicerydów, choć niestabilnych. I to te trójglicerydy mają działanie kosmetyczne takie, jakie znamy, nie wolne kwasy.
Zjawisko ciekawie i rzeczowo opisano tutaj: Realize Beauty - Let's talk oleic acid and vegetable oils

Informacje zawarte w tym wpisie nie stanowią porady lekarskiej, należy je traktować jako ciekawostkę.

Dane o zawartościach kwasów i ich właściwościach pochodzą z internetów, m.in.:
niemiecka wiki, angielska wiki, polska wiki,
tabele by panikota
prosperorganics
tabele kwasów tłuszczowych u mnie
tabele kwasów tłuszczowych w olejach by kasia
dobór olejów do typu cery by italiana
OCM by alina rose
grafika: wikipedia

* * *

Czy w doborze olejów naturalnych kierujecie się zawartością i właściwościami kwasów tłuszczowych?

Ten wpis jest pierwszym z cyklu. Czy odpowiada Wam forma i treść? Może macie jakieś cenne uwagi, z których mogłabym skorzystać przy tworzeniu następnych zestawień? Btw - będą krótsze, tylko osiemnastek jest taki zastęp :>

Czy interesują Was moje opinie o olejach z przewagą omawianego kwasu?

Będzie mi miło, jeśli mnie polubisz...

A nawet pokochasz...