Kwasy tłuszczowe w olejach roślinnych - wstęp

Ostatnimi czasy miałam możliwość testować masę znanych i mniej znanych olejów i maseł roślinnych. Wiecie dobrze, że lubię dowiedzieć się więcej o produkcie który stosuję - i w ten sposób zauważyłam, że podział na kwasy nasycone, jedno- i wielonienasycone albo "omegi" to za mało, bo w obrębie każdej z tych grup są przedstawiciele, którzy mimo cech wspólnych różnią się między sobą działaniem.

Dzisiejszy post niech będzie zapowiedzią cyklu (i to niekrótkiego :) ), w którym będziemy poznawać szczególne cechy kwasów tłuszczowych!

DEFINICJE

Kwasy tłuszczowe - to związki chemiczne o wzorze ogólnym R-COOH, gdzie R oznacza łańcuch węglowodorowy a COOH jest grupą karboksylową. W przyrodzie kwasy tłuszczowe znajdziemy w tłuszczach roślinnych i zwierzęcych. Często występują w postaci estrów z gliceryną (np trójglicerydy). Wykorzystuje się je w wielu gałęziach przemysłu, m.in. spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym, do produkcji farb, paliw. W poszukiwaniach informacji skupiam się głównie na właściwościach kosmetycznych i dietetycznych tłuszczów roślinnych.

Obrazowo - kwas tłuszczowy ma kształt kijanki (plemnika?) - z główką i ogonkiem: prostym, pokręconym a nawet w pętelkę, krótszym lub dłuższym. W kosmetyce to właśnie kształt i długość "ogonka" decydują, czy dana frakcja oleju będzie pokrywać skórę i włosy, wypełniać nierówności "terenu"czy wnikać w przestrzenie między łuskami. Oprócz tego niektóre kwasy tłuszczowe mają szczególne właściwości pielęgnacyjne - wysoką zgodność ze składem sebum (tzn są najlepiej tolerowane przez skórę wrażliwą), działanie przeciwgrzybicze, antybakteryjne, przeciwzapalne.

Skrótowo kwasy tłuszczowe opisuje się sumą atomów węgla i ilością wiązań podwójnych, np kwas laurynowy z oleju kokosowego to C12:0, kwas oleinowy z oliwy to C18:1 - oraz omega-9, co oznacza ostatnie (tu: jedyne) wiązanie podwójne na 9. atomie węgla od końca "ogonka".

NASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE

Nasycone kwasy tłuszczowe nie mają wiązań podwójnych między atomami węgla, dzięki temu są stabilne a oleje z ich dużą zawartością - trwałe.
Wraz z liczbą atomów węgla wzrasta temperatura topnienia oleju - i m.in. dlatego olej kokosowy rozpuszcza się samo w temperaturze pokojowej a masło kakaowe trzeba rozpuścić w kąpieli wodnej.

Ważniejsze nasycone kwasy tłuszczowe to:

• Kwas kapronowy C6:0
• Kwas kaprylowy C8:0
• Kwas kaprynowy C10:0
• Kwas laurynowy C12:0
• Kwas mirystynowy C14:0
• Kwas palmitynowy C16:0
• Kwas stearynowy C18:0
• Kwas arachidowy C20:0
• Kwas behenowy C22:0
• Kwas lignocerynowy C24:0 
• Kwas cerotynowy C26:0 - występuje w wosku pszczelim [3]

NIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE

Nienasycone kwasy tłuszczowe mają co najmniej jedno podwójne wiązanie między atomami węgla. W diecie pożądane są zwłaszcza kwasy tłuszczowe wielonienasycone - omega-3 i omega-6. Organizm ludzki nie jest w stanie ich wytworzyć a są konieczne do prawidłowego przebiegu wielu procesów i reakcji. Dla skóry ważne są wszystkie "omegi" - omega-9 ma wysoką zgodność z sebum (tak wysoką, że jest pożywką dla tych samych infekcji, więc nie jest wskazana przy skłonności do nich, ale ratuje tyłek przy niskiej jego produkcji), omega-6 wspomaga regenerację, bo rozpoczyna proces zapalny - a omega-3 go kończy, zamyka i pieczętuje. Mniej znane omega-5, omega-7 to bardzo silne antyoksydanty.

Ważniejsze nienasycone kwasy tłuszczowe to:

• kwasy jednonienasycone:
  • kwas oleopalmitynowy C16:1 (omega-7)
  • kwas oleinowy C18:1 (omega-9)
  • kwas erukowy C22:1 (omega-9)
  • kwas nerwonowy C24:1 (omega-9)
• kwasy dwunienasycone:
  • kwas linolowy C18:2 (omega-6)
• kwasy trójnienasycone:
  • kwas α-linolenowy C18:3 (omega-3)
  • kwas γ-linolenowy C18:3 (omega-6)
• kwasy czteronienasycone:
  • kwas arachidonowy C20:4 (omega-6)
• kwas pięcionienasycony / eikozapentaenowy (EPA) C20:5 (omega-3) - występuje w tranie
• kwas sześcionienasycony / dokozaheksaenowy (DHA) C22:6 (omega-3) - występuje w tranie

Stopka redakcyjna :)

W temat wdepnęłam poniekąd przypadkiem i miałam robić notatki dla siebie... ale podzielę się :) Cykl bynajmniej nie jest gotowy, nawet następny wpis z tej serii nie jest gotowy - więc nie wiem, kiedy będą pojawiać się następne wpisy. Ot, trafiłam na spójne źródełko informacji i chcę z niego czerpać - i na pewno wydobędę kilka ciekawostek wartych uwagi. Dla głodnych wiedzy "już i teraz" - link do zestawienia informacji o kwasach tłuszczowych z uwzględnieniem właściwości kosmetycznych, z którego będę korzystać - KLIK.

Chciałabym mieć więcej czasu na poszukiwania, ale wiecie, jak jest :)

Części:
Kwasy tłuszczowe 18-węglowe

Jeszcze raz gorąco zapraszam do udziału w KONKURSIE :)


Tymczasem zwyciężczyni MIKOŁAJKOWEGO ROZDANIA na FB jeszcze się do mnie nie zgłosiła!!

Do miłego!

Uwaga!
Listy kwasów tłuszczowych mogą ulec modyfikacji, jeśli podczas poszukiwań trafię na ciekawe - lub nieciekawe informacje o którymś z nich. Stopniowo będą się pojawiać linki do wpisów o kwasach tłuszczowych. 
Informacje pochodzą z powszechnie dostępnych źródeł i nie stanowią niczego, poza informacją :)

Źródła - 1, 2, 3, 4,

Będzie mi miło, jeśli mnie polubisz...

A nawet pokochasz...